Jaarverslag 2024

Emptiness & Infinite Space VIII

De achtste bijeenkomst van Emptiness & Infinite Space vond plaats op 1 maart 2024 en stond geheel in het teken van het (recente) werk van één beeldend kunstenaar, Madelon Hooykaas (Maartensdijk, 1942). Hooykaas staat bekend om haar tijdloze en baanbrekende experimenten in de hedendaagse kunst. Sinds de jaren ’60 heeft Hooykaas een alomvattende artistieke insteek ontwikkeld met betrekking tot haar kunst en onderzoek naar fotografie, film, installatie en video, en interactieve- en performancekunst. Tussen 1972 en 2004 werkte Hooykaas samen met Elsa Stansfield (Glasgow 1945 – Amsterdam 2004) als het gerenommeerde partnerschap Stansfield/Hooykaas. Hun pionierswerk op het gebied van video, video-environments en installaties als nieuwe kunstvorm werd internationaal tentoongesteld en is opgenomen in vele prestigieuze publieke en private collecties in Europa en de Verenigde Staten. De avond werd ingeleid door de jonge filosoof Floris van der Burg. Daarna vertoonde Hooykaas een aantal recente videowerken die zij één voor één inleidde. Op basis van een bijdrage aan een boek over Hooykaas’ werk - The Artist as Explorer’- en zijn eigen essay Waarnemen, reageerde Jan Bor vervolgens op de videowerken van Hooykaas. Na die bijdrage gingen Hooykaas en Bor in gesprek onder leiding van Van der Burg over centrale thema’s binnen de filosofie en de kunst, waaronder ervaringen van fysieke en menselijke landschappen, water en licht, verlies en abstractie, herinnering en aanwezigheid, en vorm en onuitgesproken en onuitspreekbare leegte.

Emptiness & Infinite Space IX

During the 9th edition of Emptiness & Infinite Space, we had the honor to collaborate with artist Jo Baer, who was 94 years-old at the time of the event. The event took place amidst her solo exhibition ‘Between the Lines (R.A.T.S. however…)’ in art gallery ‘Rozenstraat – a rose is a rose is a rose’. Baer has explored a great number of media and themes in her prolific career. After working briefly within abstract expressionism, she positioned herself within the growing field of minimalism in the 1960s, contributing to the development of hard-egde painting. Later she shifted towards, what she called, ‘radical figuration’ or ‘image works’, in which she renders recognizable forms either partially or by layering forms on top of each other. Her new figurative vocabulary enabled her to better convey meanings – albeit without becoming truly concrete. The event was introduced by philosopher Floris van der Burg and Janine Armin, PhD candidate on Baer’s work. Afterwards Jo Baer discussed themes such as ‘the imagination of thinking’ and – vice versa – ‘thinking about the imagination’ with Dutch philosopher Jan Bor (author of Waarnemen, 2024). They explored how and why art can develop from figuration to abstraction and sometimes, as in the case of Baer, the other way round. How can the interaction between the observer and the observed be interpreted? How can absence be made visible? How can we relate to the unspoken layers of our perception? We consider this event a very special one, particularly after hearing the saddening news that we lost Baer on the 21st of January 2025. 

Emptiness & Infinite Space X

Tijdens de 10de editie van Emptiness & Infinite Space bogen kunstenaar Ronald Ophuis en filosoof Dimitri Goossens zich - onder leiding van filosoof Floris van der Burg - vanuit hun vakgebieden over de schaduwkanten van de mens. Beiden interesseren zich in hoe we via ‘ontwrichting’ onze nog altijd gewetenloze wereld en al haar gruwelijkheden kunnen onderzoeken en bevragen. Ophuis portretteert inmiddels al zo’n 25 jaar ‘het kwaad’, in werken die executies, mishandelingen, verkrachtings- en zelfmoordscènes en andere grensoverschrijdende taferelen tonen. Goossens is geïnteresseerd in ‘de dood’ en bij uitstek het in de Westerse cultuur vaak verdrongen ‘doodsbesef’. Het Westen poogt namelijk al minstens sinds de Verlichting duisternis en alles wat morele grenzen overschrijdt te verdrijven. Desalniettemin is grensoverschrijding nog altijd alom aanwezig. Wellicht is het juist nu van belang dat de kunst de duistere tegenkrachten van de Verlichting poogt te verbeelden, mede om onze veronderstelde veilige thuishaven van ordelijke begrippen en categorieën te doen opschudden. In die poging duisternis niet te miskennen, onderzochten we onze verhouding tot mensen die kwaad verrichten om zo gewichtig wantrouwen te ontwikkelen. Door te choqueren en de geest te verzieken kan wellicht een Antidote of Pharmakon (dat zowel gif als genezing omvat) ontstaan. Juist door in de afgrond te duiken, door taboes die we liever wegstoppen onder ogen te zien en transgressie centraal te stellen, onderzochten we welke grenzen ons mogelijk verbinden. Via deze zoektocht voorbij trauma, poogden we nieuwe toekomsten te verbeelden.

Emptiness & Infinite Space XI

De elfde editie van Emptiness & Infinite Space vond plaats op 13 december, waarbij beeldend kunstenaar, dichter en schrijver Michael Tedja en filosoof en onderzoeker Noortje de Leij te gast waren. Zij onderzochten hoe kunst kritisch kan zijn en hoe kunst zich daarin tot politiek verhoudt. Lange tijd is de kunst ondergeschikt gemaakt aan politieke, filosofische en sociale projecten, bijvoorbeeld in het denken van Plato die kunst zag als een gevaarlijke verstoring van de idealen van de ‘filosofen-koningen’. Of in het geval van Hegel, die sprak van ‘the death of art’, het moment in de ontwikkeling van de geschiedenis waarin de kunst ondergeschikt zou worden aan het denken. Desondanks lijkt de kunst ons nog altijd uit te kunnen dagen; zelfs in duistere tijden weet zij haar autonomie en daadkracht te behouden en haar licht te laten schijnen op de staat van de wereld. Maar verliest de kunst haar autonomie niet op het moment dat ze zich dienstbaar maakt aan politiek en activisme? Tedja stelt in die context: ‘wanneer kunst op de tweede plaats komt en de afkomst, achtergrond en politieke stellingname van de kunstenaar op de eerste plaats, is het einde zoek’. Is de kracht van kritische kunst niet juist om voorbij politieke tegenstellingen en gefixeerde standpunten te bewegen, daar waar speelruimte is voor originele scheppende individuen? Maar hoe moet in dat geval politisering van kunst begrepen worden? Dergelijke vragen bespraken Tedja en De Leij onder leiding van Floris van der Burg.