Emptiness and infinite space XVI

30 NOVEMBER 2025
16.00 uur

Op zondag 30 november zet Stichting Wim de Haan haar reeks ‘Emptiness & Infinite Space’ voort. Deze eerste editie van het nieuwe seizoen belooft een bijzondere te worden, aangezien we ons met kunstenaar en filmmaker Babeth Mondini-VanLoo en ecosoof en filosoof Henk Oosterling zullen buigen over één van de kernbegrippen van onze reeks, te weten ‘Leegte’.

         In het Westen zijn we over het algemeen bang voor de leegte; in de filosofie ook wel horror vacui – de vrees voor het lege – genoemd. Zodra leegte als ‘niets’ wordt gedacht, doemt onvermijdelijk het spookbeeld van het nihilisme op. Zo kondigde Nietzsche het nihilisme bijvoorbeeld al aan als ‘de meest sinistere van alle gasten’. Westerlingen pogen die leegte, die bijvoorbeeld opdoemt in de vorm van de onzekerheid of de betekenis- en zinloosheid van het bestaan, als geen ander te vermijden. Maar is dat de enige manier om je tot leegte te verhouden?

         Klaarblijkelijk niet, want in oosterse denkwijzen wijst ‘leegte’ (shunya) eerder op een ervaring waar juist niets aan ontbreekt. Én bovendien kan in drie stappen deze ervaring toegespits worden op een relationele dynamiek die ook het begrip ‘compassie’ schraagt. Vanuit Thich Nhat Hanhs Vorm is leegte, leegte is vorm (commentaar op het Prajñaparamita hartsoetra) wordt leegte via de Kyotoschool traditie als kwintessence (5de essentie) verbonden met het Japanse begrip ‘ma’ 間, dat zoveel als interval of tussen betekent. Het zijn (esse) is altijd al relationeel als een open en ontvankelijk tussen (inter). In hun lezingen en het gesprek dat naderhand zal volgen, zullen Babeth Mondini-VanLoo en Henk Oosterling vanuit hun respectievelijke vakgebieden verkennen hoe deze ‘inter-esse’ met ‘com-passie’ samenhangt.

Babeth Mondini-VanLoo, kunstenaar en filmmaker (master in Film & Fine Arts, VS 1977), verwierf internationale bekendheid met haar reeks filmprojecten die ze tussen 1977 en 1986 maakte in samenwerking met haar leraar, de Duitse kunstenaar Joseph Beuys. Haar kunst past in diens traditie van de SOCIAL SCULPTURE, een begrip dat alle grenzen tussen kunst, media en sociaal activisme overschrijdt. Haar bedrijf Film Art regisseert en produceert films over kunst, muziek, human interest en haar werken zijn opgenomen in de collecties van het Musée Beaubourg (Parijs), Donnell Library (New York), Sammlung Neue Galerie (Berlijn), Museum Bonn, Rijkscollectie Nederland en EYE Filmmuseum (A’dam). Ze gaf daarnaast vijfentwintig jaar lang les aan film- en kunstacademies (San Franscisco Art Institute, Berlijn, London, Münster, Amsterdam, Den Haag en Arnhem) en organiseerde vele evenementen als curator. Ze was van 2000 tot 2013 medeoprichter en programmadirecteur van de Boeddhistische Omroep Stichting en daarnaast van 2016 tot 2020 voorzitter van Arti et Amicitiae. Haar boek ‘ART = LIFE = ART – From Beuys to Buddhism’ werd in 2016 gepubliceerd door SAMSARA Books.

Henk Oosterling (1952) – filosoof en ecosoof - doceerde na zijn training in Japan (1980 – 1981) en leraarschap in Japans Zwaardvechten (kendo) van 1985 tot 2018 filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Parallel aan zijn onderzoek ‘intermedialiteit’ (1996 – 2006) dat zich op de cross-overs tussen kunstdisciplines, filosofische conceptualiteit en politiek engagement richt, ontwikkelde hij vanaf 1989 systematische en interculturele filosofie met een accent op Oosterse denk- en levenswijzes. In 2016 publiceerde hij Waar geen wil is, is een weg. Doendenken tussen Europe en Japan bij Boom Uitgevers. Oosterling past daarnaast zijn zienswijze toe op educatieve projecten, in het bijzonder Rotterdam Vakmanstad, waarvan hij tussen 2008 en 2016 directeur was. Verder verschenen onder andere van zijn hand Door schijn bewogen: naar een hyperkritiek van de xenofobe rede (1996), Radicale Middelmatigheid (2000) en Verzet in Ecopanische Tijden (2020). Meer informatie zie: www.henkoosterling.com